Astım nefes darlığı, astım kendini öksürük, hırıltı ve nefes darlığıyla gösteren kronik bir rahatsızlıktır. Hastalığın şiddeti arttıkça yakınmalarda daha fazla görülmeye başlar. Ancak her nefes darlığı ile hırıltı astım belirtisi değildir. Nefes darlığının enfeksiyonlardan ya da astımdan olduğunun ayırt edilmesi gerekir. Ailede birinci dereceden akrabalarda astım olması, keskin kokuyla birlikte nefes darlığının artması, sigara dumanı, polen, toz gibi etkenlerde nefes darlığı olması, alerjik nezle gibi hastalıkların olması atakların astımdan kaynaklandığını düşündürebilir.
Astım hava yollarındaki daralmayla kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Ataklarla seyrettiğinden, nefes darlığı gibi yakınmalar bu dönemde kendisini gösterir. Atakların dışında hastada rahatsız edici bir sorun göze çarpmaz.
Astımda nefes darlığının ayırıcı belirtileri nelerdir?
Normalde hava yollarında daralma olduğunda, genellikle kuru öksürük, göğüste baskı, nefes darlığı ve hırıltılı solunum gibi belirtiler oluşur. Bu etkiler bir arada olabileceği gibi, tek başına da oluşabilir. Fakat bu şekilde olan nefes darlığı sadece astıma özgü değildir. Astımda olan nefes darlığı kendine özgü özellikler taşır. Bunlar;
- Tekrarlayıcı özellikte olan nöbetler halinde meydana gelir
- Çoğunlukla geceleri ya da sabaha karşı etkili olur
- Kendiliğinden ya da ilaçlarla düzelme gösterir.
- Mevsimsel olarak farklılık gösterebilir
Astım nefes darlığı kimler açısından risk oluşturur?
Bu rahatsızlık bazı kişileri daha fazla etkilemektedir.
Buna sebep olan etkenler arasında, kalıtım, cinsiyet ve kilo gibi faktörler sayılabilir. Astıma bağlı nefes darlığı erkek çocuklarını daha fazla etkilemektedir. Ailesinde anne ve babasında astım olan kişilerin bundan etkilenme oranı daha yüksektir. Astıma genetik olan yatkın olan kişilerde, ev tozları, küf mantarlar, polenler gibi etkilerle daha fazla astım görülür. Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, sigara dumanına maruz kalma, ilaç kullanımı, beslenme de bunda etkili olur. Çalışılan iş kolları, gebeliğinde sigara içen annelerin çocukları, hava kirliliği olan yerlerde yaşayanlarda astım hastalığının gelişmesiyle birlikte nefes darlığı görülmeye başlar.
Astım nefes darlığı tanısı konur?
Hastanın öyküsünde astımı çağrıştıran yakınmalar olması gerekir. Öksürük, nefes darlığı, hışıltılı solunum gibi etkilerin tekrarlayıcı özellikte olması, ayakların dışında kişinin kendisini iyi hissetmesi, geceleri ve sabaha karşı daha fazla yakınma olması, egzersiz sonrası şikâyetlerin olması, ailede astım öyküsünün olması gibi etkenler bulunmalıdır. Astımdan kaynaklanan nefes darlığının belirlenmesi ya da astım tanısının konulmasını sağlayan bir kan tahlili yoktur. Hastalara akciğer röntgeni çekilmeli ve solunum testleri uygulanmalıdır.
Astım nefes darlığının tedavisi nasıl yapılır?
Uygulanan tedavinin amacı, hava yollarında mikrobik olmayan iltihaptan kaynaklanan daralmayı gidermek ve hastanın rahat nefes almasını sağlamaktır. Hastanın doktorla iş birliği halinde olması, yakınmaları kontrol altına alabilmektedir. Hastalığı tetikleyici faktörlerden tedavi sırasında uzak durulmalıdır. Astımın bir hava yolu hastalığı olması nedeniyle, ilaçlar genellikle inhalasyon yoluyla verilmektedir. Yani ilaç doğrudan hava yollarına gitmektedir. Bu sayede küçük dozlarda ilaçlarla tedavi sağlanır. Hastanın yakınması olmasa da kontrolü sağlayan ilaçları düzenli olarak sürekli bir şekilde, rahatlatıcı özellikteki ilaçları ise sadece nefes darlığı, öksürük gibi yakınmaların olduğu ataklar sırasında kullanmaları gerekir. Bu ilaçlar doktor tarafından ayarlanarak, uygun bir tedavi planı oluşturulur.
